#TBT – De Fikskes

In maart 2007 stapte ik ’s morgens in mijn auto. Het was een druilerige ochtend en ik verkeerde in een algehele staat van een dipje. Ik had een opkikker nodig, een groot glas Baileys, een streepje zon, misschien een knuffel. En die kwam er – dankzij de radio, die ‘Kvraagetaan’ van Fixkes speelde. Ik was verrukt. Wat een heerlijke plaat ! De tekst, zo fenomenaal herkenbaar. Net alsof ie voor mij geschreven was. Het werd de single van 2007 en geen enkele muzikant stootte Fixkes dat jaar nog van hun piéd-de-stalleke. In deze blogpost word ik teruggekatupulteerd naar 2007 en wat de plaat voor mij betekende.

Sam Valckenborgs – Fikskes – Kvraagetaan

De groep

Sam en Jan Valckenborgs zijn twee broers uit het Belgische Stabroek (Antwerpen), die de groep Fikskes in 2005 oprichtte. In januari 2007 braken ze op grote Vlaamse schaal door met ‘Kvraagetaan’.
Het nummer kwam in maart 2007 op nummer 1 te staan in de Ultratop 50 en eind juni – zestien weken lang – stonden ze daar nog, een record.
Met ‘Kvraagetaan’ blikt een Stabroekse jongen terug op zijn jeugdjaren in de jaren ’80. Ook ik was jeugd in een generatie, die opgroeide met Merlina, Urbanus (beiden speelden mee in de videoclip), de familie Flodder en het computerspel Out Run. Dat Valckenborgs ook nog in het Antwerps zingt, maakt het geheel mogelijk nog herkenbaarder. Nostalgie ten top!

Het lieke

Fikskes – Kvraagetaan

ma kik binne ma kik binne
om een lieke te beginne
over de dinges die kik mij almoal herinner
uit de goeien ouwen tijd
van rekenen en vlijt
een leve zonder zorgen en ambitie of spijt
hele dage gon shotte
voor den doenkere thuis
alleen maar wa ravotte
en t school doar kwam niks van in huis

Kvraagetaan is de Antwerpse verbastering van ‘Ik vraag het aan’. Wat zoveel betekent als ‘Ik zie u helemaal zitten. Wil je mijn vriendje of vriendinnetje zijn?’ Jonge kinderen hoopte zo aan een relatie geraken. Een ietwat pijnlijkere manier om het aan te vragen, was op de teen van je uitverkorene gaan staan. Het antwoord kon ofwel ja zijn ( zij of hij ging ook op je teen staan) ofwel nee en dan kreeg je waarschijnlijk kletsen. Aan mij heeft nooit iemand het aangevraagd, ik was ook niet al te populair bij katteke kus. Gelukkig maar, want kussen vond ik vies.
In dit couplet wordt verder de onbezorgdheid van de jeugd bezongen. Dingen die kinderen doen – gaan ‘shotten’ = voetballen, de school laten voor wat het is… Toentertijd geen Dutroux om bang voor over de schouder te kijken. Geen modderplas te diep, geen sprinkhanen of kikkervisjes te weinig om te vangen – slechts kunnen kind zijn zonder ambitie of spijt.

drei keer durven was doen
meiskes plage, liefde vrage
en al wa ge zegt da waarde zellef
me oe broek in den helleft

‘Drie keer durven is doen’ verwijst naar een kinderspelletje. Als je dan toch het lef hebt iets drie keer te herhalen, doe het dan ook maar.
Als een jongen een meisje plaagde, kon je je afvragen waarom ie dat deed. Hing er romantiek in de lucht? Had hij Romeo-gewijze gevoelens voor haar?
En die broek die in de helft is? Dat is een typisch Antwerps gezegde annex kinderrijmpje. Alles waar je een ander voor uitscheldt, dan ben je zélf en die broek van jou, tja…

et was zoe simpel amaal
zoe simpel amaal
zoe simpel as kvraagetaan
kvraagetaan

er was nog gene gsm en gene vtm

VTM, het eerste commerciële TV-station in Vlaanderen, begon uit te zenden in 1989. Waar er tot dan nog een zekere eenheid was in het televisiekijken – want veel keuze had je niet -, verdeelde het vanaf dan TV-kijkend Vlaanderen in een commerciële kant en een ‘serieuzere’ kant.

en niemand die hannibal of murdock wilde zen
rons honeymoon carolientje
merlina met de parafix
en voer ons was er niks
we mochten niks mor dejen alles
urbanus was nen held

In de jaren ’80 was The A-Team erg populair bij de Vlaamse jeugd, maar niemand wilde Hannibal of Murdock spelen op de speelplaats. Face en Mr T., daar werd om gevochten. Omdat het grotere rolvoorbeelden waren.
Zoals aangegeven, was er vóór VTM weinig keuze op de Vlaamse TV. Dus werd er volop gezapt naar de Nederlandse televisie. Ron’s Honeymoon Quiz met de eeuwig lachende Ron Brandsteder was één van die programma’s die onze avonden vulde. Het liberale karakter van de Nederlanders shockeerde geregeld de Vlaamse Katholieke goegemeente.
‘Carolientje’ en ‘Merlina’ waren Vlaamse producties – helemaal afgestemd op de brave, Vlaamse jeugd. Over de parafix werd gefantaseerd. Een paraplu waar je tegenstanders mee kon ‘verlammen’, paste altijd wel in het arsenaal wapens dat een scholier kon gebruiken tegen ouders en leerkrachten.
De TV-programma’s werden trouwens vertoond van half zes tot tien na zes. Daarna vlogen we onverbiddelijk naar bed. Geen 24/24 Diego en Dora ! En herinnert u zich Tik Tak nog en Plons de Gekke Kikker? En ’t Liegebeest?

ons pa diejen oj nog haar en we telden al ons geld veur de keirmis
showen in de boksauto’s
outrun in ploats van onze commodore
er waren geen cd’s geen mp3’s
alleen mor wa cassetjes
en buurman wat doet u nu
veur ons allereerste tetjes

Outrun is een Sega computerspelletje uit 1986. Het oversteeg de populariteit van de spelletjes van de Commodore 64-spelconsole. Mijn vader had een spelconsole – iets met veel bliepjes en piepjes. Een zwart beeldscherm, twee witte stokjes en daar kon je meer pingpongen of voetballen. Heel onozel, maar je moest niet denken dat je als kind er mee mocht spelen.
Omwille van het brave karakter van de Vlaamse televisie waren we, voor onze allereerste tietjes, aangewezen op de Nederlandse TV. ‘Buurman, wat doet u nu?’ is de retorische vraag die de onvolprezen Tatjana Simic stelde in de volstrekt niet-Katholieke film ‘De Familie Flodder’.
En de cassettes natuurlijk. Saviour of my youth. Waar muziek het zalfsel van het hart was, kon dat in mijne tijd enkel rechtstreeks van de radio worden opgenomen op jawel, cassettes. Dat betekende net op tijd op de opnamestopknop duwen dat die verdomde reclame er niet mee op stond. En hopen dat de het bandje niet kwam vast te zitten. En soms de boel letterlijk terugdraaien met een potlood. Zo’n MP3 speler ( ondertussen alweer verouderd) is toch een handig ding.

et was zoe simpel amaal
zoe simpel amaal
zoe simpel as kvraagetaan
kvraagetaan

deirde couplet potke potke potke vet
de g’hed al honderd was men eerste brevet
‘T songfestival jeuj later nor bed
the reflex fl-fl-fl-flex op ons tennisracket

Derde couplet – Potteke met vet is een absurd volksliedje, dat in der eeuwigheid herhaalt wordt. In zoveel coupletten als je wil, wordt er zich afgevraagd wie dat potteke met vet op tafel gezet heeft.
‘Ge he(b) t al honderd’ werd mij vaak gezegd door mijn moeder. Het betekent zoveel als ‘Ok, ik weet het – hou nu maar je mond of stop met dat gedrag’.
’t Songfestival – voor ons kinderen, dé avond van het jaar, want we mochten, net zoals Valckenborgs later naar bed. Ik heb nu nog steeds spijt dat ik de editie, dat Belgie ein-de-lijk s won ( in 1986 met Sandra Kim), niet gezien heb. Dat kwam door andere verplichtingen van mijn ouders, de schobbejakken.
AAAh, Duran Duran. We imiteerden hun monsterhit op tennisracketten of gewoon in de lucht. F-f-f-flex, met extra nadruk.

ja joenges we zagen het groot
we wieren almoal profvoetballer of piloot
en haten was nog geen nationale sport
alleen misschien die koteletten op ons bord
bivakpotse sponse broekskes karbonaaien
die knielappen die z’on ons broekskes wilde naaie
betsaksaai bettemakemaai
k stop ermee wa is men schaai

Dromen over later. Ik deed het op grote schaal. Ik wilde ballerina worden. Helaas vonden mijn ouders de lessen te duur. Toen waren balletscholen ook voor de happy few. Ik oefende maar wat op mijn eentje – tot grote hilariteit van ouders en zussen. Daarna wilde ik verpleegster (nu verpleegkundige) worden. Kwam gelukkig niks van in huis.
Haten was inderdaad nog geen nationale sport – geen IS, geen extremisme, geen terrorisme ( voor zover wij, als kinderen er iets van afwisten). We speelden net zo goed met de Marokkaantjes, als met de Belgjes. Nu heeft de segregatie tussen de religies ook zijn invloed, vind ik, op onze kinderen.
Ik lustte dat wel, koteletten. Ik lustte geen witloof en geen pompelmoes. Onze pa was verslaafd aan witloof. Ons ma stopte met het ons op te solferen, toen we t stiekem gingen voederen aan onze hond onder tafel.
De bivakmutsen of ‘-potsen’ herinner ik me als de dag van vandaag. Very eighties – daarna kwamen de Millets en de Allstars en de Laurent David’en. Zélf heb ik het niet gedragen – de bivakpots, maar ik kan me sommige vriendinnen herinneren..
Als meisje denk ik niet dat ons ma mij veel sponzen broekjes liet dragen. Na het succes van ‘Kvraagetaan’ werden deze dingen trouwens weer hot in Vlaanderen. In de zomer draagt mijn zoontje ook sponzen broekjes.
De knielappen – aaaaargh. Zo onfashionable ! Maar nu hedentendage weer helemaal in, wegens vintage. En da’s hip ! Als moeder geef ik het ruiterlijk toe – heel gemakkelijk zo’n knielappen en budgetvriendelijk. Dus ma, ik vergeef het u.
‘betsaksaai bettemakemaai, ik stop ermee, wat is men schaai?’ is dan weer rasecht Stabroeks. Een kind benadert een onbekende hond en vraagt zich dit af : ‘Bijt ze als ik ze aai, bijt hij als ik ze aai?’ En ‘Ik stop ermee, wat is mijn schade ?’ betekent zoveel als ‘Wat is mijn schuld bij jou?’.

et was zoe simpel amaal
zoe simpel amaal
zoe simpel as kvraagetaan
kvraagetaan

Hebben jullie ook zo’n liedje – dat een walking down Memory Lane is? Deel het in de comments.
Bronnen : Wikipedia.org |www.songteksten.nl | photocredits by Michiel Hendryckx